Oosterpoort Duurzaam

Huishoudens met weinig geld in de Oosterpoort krijgen vaker te maken met energiearmoede

Wie de afgelopen weken de TV wel eens heeft afgestemd op een opinieprogramma of een talkshow herkent het beeld: Op de achtergrond een gaspitje met een helderblauw vlammetje en een presentator die met zorgelijke stem het onderwerp van dat moment aankondigt: “De energiekosten dreigen de pan uit te rijzen, vele huishoudens staan deze winter letterlijk in de kou!” Hoe zit dat in de Oosterpoort? De afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek Groningen van de gemeente zocht het uit, samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Hoe ziet energiearmoede eruit?
Jij en ik, wij maken allemaal deel uit van een huishouden. Sommigen vormen in hun eentje een huishouden. Anderen wonen samen, al dan niet met kinderen. Al die huishoudens hebben een besteedbaar inkomen, het ene wat meer dan het ander. Dat inkomen geven we hier weer als een huisje. Bijvoorbeeld voor de familie Visser: man, vrouw, twee puberzonen. De kleur zwart geeft de kosten voor energie weer. Geel is voor noodzakelijke kosten: huur, eten, verzekeringen etc. Groen is vrij te besteden (vakantie, naar de bioscoop, biertje op het terras).

De familie Visser (oude) energiekosten: € 300,-

Visser…
De familie Visser heeft een energierekening van 300 euro per maand. Dat is best hoog. 10 procent van hun besteedbaar inkomen gaat naar de energierekening. Huishoudens die 10% of meer van het inkomen aan energie kwijt zijn noemen we energiearm.

en de Jong…
Monique de Jong is een alleenstaande ouder (met een dochter), zij heeft een bijstandsuitkering. Mensen met een inkomen vergelijkbaar met de bijstand of minder noemen we ook wel minima. Ook bij de Jong gaat 10% van het inkomen op aan de energierekening. In dit geval 10% van de uitkering: € 110. We zien wel dat de noodzakelijke kosten van de Jong – het gele deel – relatief veel groter is dan dat bij de familie Visser. Dat komt omdat minima veel minder te besteden hebben -en je moet toch eten! Het gele deel is bij minima dus veel groter dan bij niet minima – ondanks dat Monique probeert de dagelijkse boodschappen zo goedkoop mogelijk in te slaan. En naar de Aldi en naar de Lidl én… Je ziet dat er niet vaak geld is voor een biertje op het terras. Wat nu als de energieprijzen enorm gaan stijgen: bijvoorbeeld verdubbelen, wat nu voor veel huishoudens al de realiteit is.

De familie de Jong (oude) energiekosten: € 110,-

Verdubbelingen van de energieprijzen
Bij de familie Visser gaat de rekening ineens van 300 naar 600 euro. De Vissers schrikken zich een hoedje. Zo kan het niet langer! Vader zegt dat niet alle ruimtes in huis continu verwarmd hoeven te worden. Moeder zegt tegen de puberzonen dat er wel wat korter gedoucht mag worden. En niet drie keer in de week in bad! Je ziet dat er behoorlijk wat minder geld vrij te besteden is en dat vindt niemand leuk. Vandaar dat er in het huishouden bespaard gaat worden op energie. Zelfs kan een deel van het groene, vrij te besteden bedrag nog gebruikt worden voor energiebesparende middelen.

Zorgelijk voor minima
Voor het huishouden van Monique ziet het er allemaal veel beroerder uit. Haar energierekening verdubbelt ook, naar 220 euro. Nog lager dan de buren vóór de energiecrisis betaalden! De stijging van de energiekosten zorgen ervoor dat het vrij te besteden bedrag van Monique (groen) in rook opgaat. Zelfs een deel van de eerste levensbehoeften zijn niet meer te betalen. Dan maar eens een warme maaltijd overslaan, of wat goedkoper (ongezonder) eten. Bezuinigen op energie kan Monique in tegenstelling tot de Vissertjes nauwelijks meer. Ze doucht zelf al koud, haar dochter nog niet.

De familie Visser (nieuwe) energiekosten: € 600,-

Energiearm
Hierboven noemden we het al: als 10% of meer van het inkomen opgaat aan de energierekening noemen we zo’n huishouden energiearm. Als de energieprijzen verder gaan stijgen dreigen die huishoudens in zware problemen te komen. In 2019 was 2% van de niet minimahuishoudens (zoals de familie Visser) in de gemeente Groningen energiearm. Van de mensen met een inkomen op bijstandsniveau of nog lager (minima) was 25% energiearm: een op de vier!

Hoe is de situatie in de Oosterpoort
In de Oosterpoort was in 2019 ook 2% van de niet minima (30 huishoudens)energiearm. Voor huishoudens vergelijkbaar met die van mevrouw de Jong (minima) was 22% energiearm (70 huishoudens).

Maar dat was 2019. In 2022 is de situatie behoorlijk veranderd. Door de stijging van de energieprijzen zien veel minimahuishoudens hun huishoudportemonnee rap leger worden. Die situatie wordt nog eens verergerd door de stijging van andere noodzakelijke kosten, bijvoorbeeld de dagelijkse boodschappen. Hierdoor komen in ieder geval tussen de 100 en 200 minimahuishoudens in de Oosterpoort in grote problemen.

De familie de Jong (nieuwe) energiekosten: € 220,-

Wat nu? Regelingen, hulp en tips
Huishoudens met een smalle beurs – een inkomen rond en iets hoger dan een bijstandsuitkering – hebben recht op een eenmalige energietoeslag van 1.300 euro. Huishoudens met een bijstandsuitkering krijgen dit bedrag automatisch op hun rekening gestort via de gemeente, andere huishoudens met weinig geld kunnen dit bedrag aanvragen via de website van de gemeente. Ook de WIJ Rivierenbuurt (Paterswoldseweg 267) kan je helpen met de aanvraag van de energietoeslag.

Huishoudens die ondanks deze toeslag hun energierekening nog steeds niet kunnen betalen, kunnen Bijzondere Bijstand aanvragen via de gemeente. Dat geldt ook voor studenten die geen recht hebben op de energietoeslag. Ook bij het aanvragen van Bijzondere Bijstand kan de WIJ helpen.

De gemeente heeft ook de ‘Informatiekaart Energie en Geld Besparen’ gemaakt. Deze Informatiekaart is te vinden op de website van de gemeente, maar ook te verkrijgen via de WIJ. Op dit moment is de gemeente zich nog aan het beraden wat ze nog meer kan doen voor huishoudens die gebukt gaan onder een hoge energierekening. Ook onze regering neemt nu maatregelen door bijvoorbeeld een energieplafond in te stellen, hoe dat eruit komt te zien hoor en lees je in de landelijke media.